Egileak: Eneko Anasagasti, Maite Bediaga, Xabier Sainz eta Iñaki
Barrainkua
1.
Durangoko liburutegia (Garai
Jauregia).
2. Durangoko armarria Mañaria Errekaren gainean.
3. Santa Anako plaza. Udaletxeak eraiki zuen Antzinako Santa Anako
elizaren eremuan.
4. Santa Anako Arkua. Arkua harresidun urira sartzeko erabiltzen zen
sei ateetako bat da. Mantentzen den bakarra da eta 1566an eraiki zen.
Pinondotik sartuz erdian Austrias-en armarria inperiala ikus dezakegu.
5. Plazatik ikusirik eskultura multzo eder bat ikusten da, Santa Ana
birjina neskatxarekin adierazten duena.
6. Santa Anako parrokia. Andra Mariko eliz-dorrearen aurrean kokatua.
XVI. mendearen hasieran eraiki zen. Antzinako eliza gaur eguneko plazan
aurkitzen zen.
7. Arribiko jauregia. Santa Ana eta Goienkalen kokatua.
8. Bere armarriak Etxezarreta, Arribi eta Aramaionako Villarreal
dira.
9. Zabala etxea. Santa Anako Plazan kokatua. Zabala armarria dauka.
10.
Lejarza etxea. Murueta-Ziarrustia
armarria dauka.
11. Tabirara goaz eta seinale bat aurkitzen dugu. Aurrealdean “A
OCHANDIANO 3 LEGUAS” dakar idatzita.
12.Atzealdean “POR LOS CATORCE PUEBLOS”.
13.Tabirarako
bidetik, gurutze-bidea osatzen duten gurutzeak ikus genitzake.
14.Gurutze-bidearen
amaiera adierazle diren 3 gurutzeetara heltzean Tabirako Jardinean aurkituko
gara.
15.Sakonean
Tabirako San Pedro Ermita ikus genezake hemendik.
16.Dirudienez
Tabirako Eliza Bizkaiko lehen tenplu katolikoa da. IX eta X. mendeen artean
eraiki zen. Koroaren azpian harrizko hilobi primitiboa dago, tradizioak dioenaren
arabera, Durangoko Jaun-Andereen (Antso Estegiz eta Toda Anderea) gorpuzkinak
daude bertan.
17. Bi
aldare ditu: bat, San Markosi eskainia eta bestea, San Roqueri eskeinia. Kapera
bat ere badago, Rosarioko Gure Amari eskainia.
18.
Tabirako multzo barnean harrizko iturriarekin
topo egingo dugu.
19.Bere
hodia, erliebean dagoen eguzki baten erdian kokatzen da aintzinako mitologi
euskalduna. Hasieran, iturri hau Intxaurrondon zegoen, baina gero Tabirara
aldatu zuten.
20.
Lurrera begiratu eta marrazki aberezi batzuk
ikus ditzakegu eta kultura mitologikoari ere egiten die erreferetzi: erdialdean
izar bat eta erdian elargi erdi.
21.
Araneko burdinola. Tabiran kokatua, futbol zelai ondoan. Aintzinako arku
formako sarrera mantentzen du, honek Erdi Arotik ezan dela adierazten du.
22.
Gaur
egun, forgari eta burdinari buruzko beste ekintza batzuetan jarduten den
lantegi bat da. Barnean, aintzinako ardatz bat hauspo bat eta beste antzina
burdinolan erabilitako beste elementu gehiago ikusi daitezke.
23.
Intxurrondorantz
joaten gara, Hermanas de la Caridad Siervas de Jesús komentua,
24.
Madres Carmelitas komentua eta
25.
Madres Carmelitas eliza.
26.
San Bartolomeren estatua, izen bereko
baserrian. Estatua hau, baserri honen aurrean zegoen Ermitari zegokion,
intxaurrondo kalean. Gaur egun ermita honen gainerakoak, leinua inguratzen duen
horma ostean daude.
27.
Larizko dorretxea. Barrenkaletik Santa Anara
doan muturrean aurkitzen da. Mantentzen den zaharrenetarikoa da. Gaur egun oso
berriztatua dago. Durangoko uria harresituta zegoenean, ertz bakoitzean dorre
bat zegoen. Larizko dorrea lauretako bat zen. Besteak desagertu egin dira.
Hauek ziren: Asteiza dorrea, Monago dorrea eta Arandoño dorrea.
28.
Larizko dorrerxea Erdi Aroko azken zatian
eraiki zen, borrokak zeuden garaian. 1483ko irailaren 19an, Isabel katolikak
egin zuen bisitaren ondorioz. Bisita hau, Foruak zin egiteko izan zen.
Durangoko merindadeak, gaura eman zuen eraikin honetan.
29.
Salcedo etxea. Barrenkalen dago. Salcedoko
armarria dauka.
30.
Arteaga-Berrizko
armarria, Barrenkaleko kantoian dago, Santa Maria eleizako etxaurrean. Arteaga
etxearena zen, gaur desagertua.
31.Udaletxea.
Alde zaharrean kokaturiko eraikina da eta bere aurpegia apaintzen duten margo
eta hormirudiengatik nabarmentzen da da. XVI. Mendean hasi zen eraikitzen.
Lehenago Udal Korporazioaren batzarrak alkatearen egiten ziren eta antzinago
oraindik, Santa Mariako eleizaurrean.
32.
1607.
Urtean, eraikina zerbitzuak betetzeko prest zegoen. Urte berean kalabozoak
jartzen dira azpietan. Aurpegiko margolanak Ignacio de Zumarraga bilbotarrak
egin zituen 1771.ean, ondoren Eloy Garayk berregin zituelarik 1948.ean.
33.
Uribarriko Santa Mariaren eliza. XIV. Urtean
eraiki zela suposatzen da, nahiz eta ez dakiten ziur noiz eraiki zen.
34.
Tradizioak dioenez, Doña Moñina izeneko dama
printzipalak fundatu zuen, Durango kondearen lehengusinak alegia. Bere
kanpandorreak Arandoño dorrearen gainean atseden hartzen duela dakigu,
parrokiaren dorre bihurtuta.
35.
XVI. Mendean eliza guztiz berreraiki zen.
Elizaren barnean, erretaularen erdian Uribarriko Santa Maria daukagu bere
tronoan, gotiko estilokoa.
36.
Santa Mariako elizpea. Antzinako hilerria
izan zena estalirik, elizpea XVI. Mendean eraiki zen eta 1680. Urtetik aurrera
bizpahiru aldiz berreraikia izan zen. Bertan nabarmentzen dira pinu egurrez
egindako bederatzi arkuak. 2000 pertsona sartu daitezkeenez, antzina
durangarren batzar puntua zen. Durangoko Uriak jasan dituen sute bortitzak
pasatu ditu eta baita ere 1937.eko martxoaren 31an gertatutako bonbardaketa.
37.
DURANGOKO URIAREN ATEAK. Durangoko Uria
harresituta dago. Bertan sartzeko bost atari gainditu behar ziren eta ondoren
beste sei. Hauek ziren: San Juan, San pedro, Kurutzeko ataria, Nafarroako
ataria, San Martin Intxaurrondokoa eta Santa Ana.
38.
SAN JUANEKO ATARIA. Barrenkalen kokatua, San
agustin zubiaren ondoan. Desagertuta dago baina kaleko etxe batetan orma-konka
batek irauten du, San Juanen irudiarekin.
39.
SAN PEDROKO ATARIA. Andra Mariko kalearen
hasieran kokatuta dago, zubi ondoan. Atari hauetan Isabel Erregina Katolikoa
gelditu zen, Durangoko foruak zin egiteko herrian sartu aurretik.
40.
KURUTZEKO ATARIA. Andra Mari kalearen
amaieran kokatuta dago, Kurutziaga kalera emanez. Bertan, orma-konka aurkitzen
da Kristo kurutzeratuaren irudiarekin.
41. SANTA ANAKO
ATEA eraiki zen azkena da. Erdi Aroan eraiki zen, hain zuzen ere, 1566an.
Lurrera bota zuten eta 1741ean berreraiki.